Những xung đột hiện lên giữa văn hóa truyền thống và thiết kế thiết kế
Trong một cuộc trò chuyện với Reatimes, KTS. Phạm Tkhô nóng Tùng - Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam đã xác định: “Kiến trúc là một phần của văn hóa truyền thống. Nhiệm vụ của quy hoạch và thiết kế thiết kế là tạo dựng không khí sống và làm việc cho con người, do đó phản ánh văn hóa truyền thống là bắt buộc, là đương nhiên. Bởi lẽ thiết kế thiết kế cho ai, quy hoạch cho ai? Cho người Việt Nam, cho những dân tộc sống trên tổ quốc Việt Nam. Cho nên quy hoạch, thiết kế thiết kế phải thích thích ứng với tính bản địa, với đặc trưng của địa phương về con người, địa hình và văn hóa truyền thống”.
Thế nhưng, thực tiễn đã cho thấy rằng, thiết kế Việt Nam hiện nay còn tồn tại những bất cập, tiết kiệm trong quy trình tiến lên và chưa phản ánh được bản sắc văn hóa truyền thống đậm đà. Hay nói nhữngh thứ hai, thiết kế vẫn xa rời văn hóa truyền thống bản địa, tiến lên manh mún, cóp nhặt, thiếu điểm vượt trội và sáng tạo ở cả đô thị lẫn nông thôn.
Theo TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng - Nghiên cứu viên thời thượng tại Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng), thiết kế thiết kế nông thôn Việt Nam hiện nay đang có Xu thế quá tải, xung đột với những quan điểm và nhận thức của nông thôn - nơi lưu giữ sâu đậm nhất những giá trị của nền văn hóa truyền thống, những giá trị tinh hoa dân tộc. Mặt khác, nông thôn cũng rất có thể chứa đựng những sự trì trệ khó xoay chuyển nhất trải qua cốt nhữngh mang ý nghĩa xã hội, nhưng thiết kế thiết kế cũng chưa thể hiện được vai trò khắc phục những tiết kiệm này.
TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng - Nghiên cứu viên thời thượng tại Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng). (Ảnh: Bộ Xây dựng)
Chuyên gia cũng nhận định, văn hóa truyền thống, lối sống, thiết kế thiết kế kiến trúc nông thôn hiện đang bị đô thị hóa xâm lấn, có nguy hại phá vỡ và mất dần gốc rễ. Trong khi đó, những cơ chế chính sách được rõ ràng hóa bằng những đồ án quy hoạch có phần phiến diện, duy ý chí; chưa coi trọng và thiếu giải pháp để duy trì những giá trị văn hóa truyền thống từ những khu định cư truyền thống lịch sử của làng xóm; triển khai ở một địa chỉôn mẫu chung cho toàn bộ những vùng nông thôn trên non sông hình chữ S, phá vỡ và đi ngược lại sự hình thành với cốt nhữngh văn hóa truyền thống nông thôn.
Cùng với đó, tình hình được phép tách thửa đất trong những khuôn viên nhà ở truyền thống lịch sử, từ thừa kế đến chuyển dịch mua hỗ trợ cũng dẫn đến việc không quản trị và vận hành được diện mạo thiết kế thiết kế kiến trúc. Nhà ở xây cất với từng hình thức không giống nhau làm phá vỡ và biến dạng hình thái, cấu trúc không khí thiết kế thiết kế kiến trúc làng quê, xâm lấn và phá hủy dần ngôi nhà thiết kế thiết kế kiến trúc truyền thống lịch sử nguyên sơ từ bước đầu, đồng thời khiến cho ngày càng tăng tỷ trọng dân số, tỷ trọng cư trú, đổi khác cư dân gốc, du nhập văn hóa truyền thống ngoại lai…
Với thiết kế đô thị, TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng phân tích, hơn hai thập kỷ qua, Việt Nam đã có rất nhiều rất nhiều vận tốc tiến lên đô thị vượt bậc với gần 1.000 khu đô thị mới xây dựng và hoạt động, ngay kề bên những đô thị cũ tồn tại. Bộ mặt thiết kế lẫn hạ tầng nhân viên thay thế đô thị đã tiên tiến hơn, tiện nghi hơn. Không ít đô thị đạt thành công ở cả quy hoạch lẫn phong nhữngh thiết kế như Ecopark, Phú Mỹ Hưng, Vinhomes, Phúc Khang…
Nhưng với một phần tử không nhỏ vướng lại, tất thảy đều manh mún, thiếu bản sắc, có Xu thế giống hệt hóa về hình thái, cấu trúc và diện mạo thiết kế thiết kế… Cùng với đó, diện mạo thành phố cũng trở nên xấu đi khi sự tẻ nhạt về thiết kế thiết kế kèm theo những hệ quả của quy trình đô thị hóa mất kiểm soát như: ô nhiễm môi trường xung quanh, tắc nghẽn giao thông, tỷ trọng cư trú quá tải, thiếu thốn những tiện ích thuộc hạ tầng nhân viên nhân viên thay thế và xã hội, thiếu vắng cây xanh và mặt nước, ngập lụt, cháy phát nổ, mất trật tự và tệ nạn xã hội, yếu thế trong phòng chống dịch bệnh…
Sự tiến lên lộn xộn, manh mún, thiếu quy hoạch, không giống hệt về quy mô của những khu đô thị dẫn đến diện mạo chung của thành phố bị phân tách theo mẫu "da báo". (Ảnh minh họa)
Bên cạnh này này đó là sự việc ông xã chéo cánh, thiếu nhất quán và nhất quán của những khối hệ thống luật, cơ chế chính sách trong xây đắp, vận hành, quản trị và vận hành thao tác của mỗi đô thị, mỗi thành phố. Ngoài ra, việc di dời những nền móng ô nhiễm và không tốt cho sức mạnh ra khỏi những thành phố và đang được triển khai, nhưng một phần không nhỏ quỹ đất lại được dùng làm tiến lên chung cư hoặc những trung tâm thương mại, thay vì đầu tư cho những không khí công cộng của thành phố, dẫn đến việc không đáp ứng nhu yếu được nhu yếu sinh hoạt xã hội và sống gần tự nhiên của cư dân.
Duy trì, tiếp nối bản sắc văn hóa truyền thống và thiết kế thiết kế truyền thống cuội nguồn trong trái đất đương đại
TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng đã chỉ ra, để kế thừa, gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống lâu đời trong thiết kế thiết kế kiến trúc, trước những thời cơ và cả thử thách tới từ thời kỳ xuất hiện hội nhập, cần phải nguồn gốc từ việc định lượng những chỉ tiêu về quy hoạch sử dụng đất. Cụ thể hóa và định lượng hóa những chỉ tiêu về tỷ trọng dân số, tỷ trọng cư trú, tỷ trọng xây dựng, diện tích đất ở tối thiểu... từ những đồ án quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch rõ ràng.
Cùng với đó, giữ vững 3 trụ cột nguyên tắc cơ bản trong thiết kế - quy hoạch là bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, gìn giữ môi trường xung quanh và tiến lên. Đặt tiềm năng cân bằng giữa văn hóa truyền thống vật chất, văn hóa truyền thống tinh thần với văn hóa truyền thống tổ chức xã hội.
Theo TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng, văn hóa truyền thống thiết kế bản địa là một quy trình văn hóa truyền thống chứ không hề cần đơn thuần là thành phầm vật chất. Để nền thiết kế tiến lên bền vững và kiên cố, cần lấy văn hóa truyền thống và thiết kế bản địa làm gốc và nuôi dưỡng bằng tài nguyên, nguồn vốn, giải pháp giải pháp công nghệ và con người. Con người của thiết kế cũng phải được quyên tâm, triết lý, đào tạo. Suy cho cùng, làm thế nào để thiết kế cân bằng được giữa truyền thống cuội nguồn và tiên tiến nhất, giữa bảo tồn và tiến lên, giữa bản sắc và tiên tiến.
Theo TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng, văn hóa truyền thống thiết kế bản địa là một quy trình văn hóa truyền thống chứ không cần cần đơn thuần là thành phầm vật chất. (Ảnh: Travellite)
Để duy trì và làm nổi trội bản sắc đô thị, nông thôn Việt Nam trong thiết kế thiết kế kiến trúc, cần nâng cao và lưu giữ: những điểm đặc trưng của đô thị, nông thôn, như hình thể, cấu trúc, không khí đặc rỗng, không khí đóng mở, giao thông, những cửa ngõ; những thao tác làm việc văn hóa truyền thống như cảnh sắc mặt phố, tôn giáo, tín ngưỡng, lối sống, tập quán; những giá trị truyền thống lịch sử, lịch sử dân tộc; và những Đặc điểm tự nhiên về địa hình, thời tiết, hệ sinh thái.
Chuyên gia nhấn mạnh, cần phát hành Tiêu chuẩn chỉnh về nghệ thuật thẩm mỹ và làm đẹp thẩm mỹ và làm đẹp và thiết kế không khí công cộng (nội dung này chưa được rõ ràng hóa trong Quy đúng tiêu chuẩn chỉnh vương quốc 01:2021 và trong Thông tư 06/2013/TT-BXD về thiết kế đô thị (phát hành ngày 13/5/2013)), trong đó phải làm rõ nhiệm vụ kết nối những hệ sinh cảnh, tái hồi sinh những địa chỉ lịch sử vẻ vang sau thời điểm dịch rời và thành công những thiết kế thuộc hạ tầng nhân viên nhân viên thay thế sửa chữa và tiện ích đô thị (vỉa hè, cây xanh, công viên, giao thông công cộng...).
Ngoài ra, trọn vẹn có thể thiết lập sổ tay hướng dẫn và khuyến khích người dân xây dựng cải tạo và xây mới nhà ở theo nhiều mẫu thức thiết kế thiết kế kiến trúc truyền thống lâu đời của địa phương, thích ứng với thay đổi thời tiết thiên tai, dịch bệnh… Quy hoạch nông thôn cần xác lập những khu ở định cư truyền thống lâu đời, khống chế tách thửa diện tích khuôn viên ô đất thích ứng với diện tích của ô đất (khuyến khích không thay đổi và định hình cơ cấu hộ hộ hộ gia đình thích ứng).
Cần chú trọng bổ sung update không khí xanh cho đô thị để điều tiết không khí và vừa lòng yêu cầu yêu cầu của người dân. (Ảnh minh họa: Ecopark)
Cùng với đó, phải đảm bảo sinh kế cho toàn bộ những người dân, phải để mọi công trình thiết kế thiết kế kiến trúc từ nhà ở đến công trình công cộng đều đóng vai trò là một đơn vị thay thế một tế bào xanh của hạ tầng xanh nông thôn. Khuyến khích tiến lên kinh tế tài chính phượt địa phương, xã hội, hộ hộ hộ gia đình trên nền tang khai thác từ quỹ thiết kế thiết kế kiến trúc nhà ở gắn với văn hóa truyền thống, sản xuất, tiệc tùng, tập quán... Hướng dẫn chính quyền địa phương và người dân bảo tồn, tu tạo, phục dựng hoặc xây mới những công trình thiết kế thiết kế kiến trúc nhà ở, công cộng, tôn giáo tín ngưỡng... có giá trị văn hóa truyền thống.
Sau cùng, TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng xác định, chìa khóa để đi đến thành công là tiến lên kinh tế tài chính tuần hoàn, kinh tế tài chính tri thức, kinh tế tài chính số theo hướng tăng trưởng xanh và vững chắc. Bản thân thiết kế, quy hoạch cũng phải tự vận động và thay đổi để thích thích hợp với yêu cầu của thời đại, tự khắc phục những tiết kiệm về phát thải, ô nhiễm và tìm ra những hướng đi sáng tạo, giúp công trình và không khí thiết kế vững chắc hơn, thân thiện với môi trường xung quanh hơn.
Có thể nói, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử trong thiết kế thiết kế tiên tiến nhất là một hành trình gian truân, không giản dị và đơn giản. Làm sao để truyền tải được hơi thở của hàng nghìn năm lịch sử vẻ vang và biết bao giá trị thiết kế thiết kế được đúc kết từ thân phụ ông vào trong 1 nếp nhà, một con đường, gồm cả một làng quê, một thành phố, một vùng đô thị, này là sứ mệnh to to đặt lên vai không những những thiết kế thiết kế sư, nhà quy hoạch nhưng vẫn là cả xã hội. Sứ mệnh, nhiệm vụ ấy càng trở nên cấp bách, quan trọng hơn, trong bối cảnh những hệ lụy của việc du nhập văn hóa truyền thống đã và đang dần biểu lộ rõ ràng hơn./.
